21 Şubat 2022 Pazartesi

İSTANBUL'DA BU NE BİZANTİNİZM!

     Pera Müzesi'nde sadece iki hafta daha sürecek olan bir sergi var. "İstanbul'da Bu Ne Bizantinizm!" 
Duymayanlar veya duyup da ziyareti erteleyenler için hatırlatmak isterim. Ben nihayet geçtiğimiz cuma akşamı gezme fırsatı buldum. Pera Müzesi cuma günleri 18.00-22.00 arası ücretsiz ziyaret edilebildiği için, akşam saatlerinde sergi gezmek epeyi keyifli olduğundan, güzel bir yemeğin ardından müzenin girişindeki kuyruğa ekleniverdik. 

    İstanbul 7/24 yaşayan bir şehir. Bu haliyle pek güzel. İstanbul hep renkliydi, çekiciydi, hep kalabalık ve hareketliydi. Görkemli Roma İmparatorluğu'nun Doğu'daki son parçası Bizans'ın başkenti Konstantinopolis iken de böyleydi. Her çekici ve kalabalık topluluk gibi karmaşıktı belki. Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun "Panorama" isimli romanının kahramanı, 2.Dünya Savaşı sonrasında yaşanan toplumsal karmaşayı anlatmak için "İstanbul'da Bu Ne Bizantinizm!" sözlerini sarf etmişti. İşte günümüzdeki sergi, ismini bu sözlerden alıyor. Müze binasının 4.katı "İstanbul'dan Bizans'a /Yeniden Keşfin Yolları, 1800-1955" başlığı altında şekillenmiş tarihi okumalara yer veren bir ziyaret sunarken, 5.kata çıktığında popüler kültüre dahil, tarihle bugünün harmanlandığı rengârenk bir dünyaya adım atmış oluyorsun. 

    

    Bilgisayar oyunlarındaki Bizans, Türk filmlerinin afişlerindeki Bizans, çizgi romanlarda Bizans, kitap kapaklarındaki Bizans, Zuckerberg gibi günümüz ikonlarının Bizans ikonalarında yeniden temsili, metal müzikte Bizans, moda dünyasında Bizans'tan ilham alanlar vs. Renkli, keyifli, ufuk açıcı, ilham verici bir sergi olmuş. Bizans hakkında fazla bilgiye sahip olmayan herkesi geriye dönük incelemelere sevk edebilir. Topraklarımızın geçmişi olması nedeniyle aslında bilmemiz gerekenlere merak artabilir, dar kalıplara sıkışmış düşünceler geniş bir açı kazanabilir. 

 

   




    Tam bu noktada, sergiyi tavsiye ederken, yanına bir de faydalı bir kitap ekleyebilirim. Şu sıra okuduğum Jonathan Harris'in "Konstantinopolis-Bizans'ın Başkenti" isimli kitabı uzmanlık alanı Bizans olan bir yazardan, ancak ders verir nitelikten uzak, derleyip toplayıp anlatan, keyifli bir çalışma. İstanbul'un bir zamanlarını anlamak için, İstanbul'daki Bizans eserlerinin izini sürmek için faydalı. Ayrıca metal müziğin Bizantinizme yaptığı yolculuk için Pera Müzesi'nin Spotify'da "Bizans'a Kafa Sallamak" başlığıyla düzenlediği çalma listesi, uzaklarda olup sergiyi gezemeyenler için eğlenceli bir hatırlatma olacaktır. 
    Sanatla kalın efendim!


Not: Serginin süresi 13 Mart 2022 tarihine uzatılmış. 

 

8 Şubat 2022 Salı

BİR RESSAM, BİR RESİM

     "Bir Ressam, Bir Resim" serisini geçtiğimiz sene 1 Şubat gününde başlatmıştım. Tam anlamıyla evlere kapandığımız günlerdi. Benim için faydalı bir meşgale olacaktı. Üniversite eğitimimin getirisi olan sanat tarihi bilgimi ilgilenenlerle paylaşacaktım. Aynı zamanda hafızamı tazeleyecek, yazılar için farklı okumalar yaparken belki de yeni bilgiler edinecektim. Nitekim oldu da... Yazılar ilgi gördü ve yorumlar benim için itici güç oldu. Faydalandım, fayda sağladım. Hazırladığım, hazırlandığım her bir yazı Covid19 salgının yarattığı belirsiz ortamda bana ışık oldu. Yola ilk çıktığımda süreyi 1 sene olarak belirlemiştim. Yazıları her hafta yayınlayacaktım. 
Sene boyunca planladığım her yazıyı yayınladım ancak yaz aylarında artık dışarı çıkabiliyor olmanın yarattığı zaman sorunu nedeniyle iki haftada bir yazmaya başladım. Bunu da öncesinde belirttim. Sonbaharda tekrar haftada bir yazıya döneceğimi söyledim ancak olmadı. Eve kapandığımız günler yazı yazmak açısından verimli geçerken, salgının aşı vs. ile nispeten kontrol altına alınmasıyla günlerimi farklı meşguliyetlere de ayırır oldum. Son iki senedir yavaş akan zaman sanki atağa kalktı. Öyle hızlı akıyor ki bir yazıyı hazırlamamın üzerinden iki haftanın nasıl geçtiğini anlayamıyorum. Ve söz vermiş olmamın baskısıyla zorlanıyorum. O yüzden, ilk başta 1 seneyle belirlediğim fikre "kısmen" bağlı kalacağım. Bu seriyi şu anda, yani yıl dönümünde ne bitiriyorum, ne bitirmiyorum:) Her ay bir yazı olmak üzere devam edeceğim. Ne de olsa bahsetmek istediğim şeyler henüz tükenmedi. Blog sayfası zaten her daim açık, arada aklıma gelenlerle bu seriye zamansız ekleme yapmamam için de bir neden yok. Bugüne kadar 36 resim ve 36 hayattan oluşturduğum "Bir Ressam, Bir Resim" serisinin 
yıl dönümünü, yarı sonunu küçük bir sınavla kutlamak istiyorum:) 
    Bir nevi saygı duruşu... Bir parça hafıza yoklama... Cevaplar sayfanın sonunda. Keyifle göz atınız efendim.




    1- Günün farklı saatlerinde farklı şekilde yansıyan ışığın değiştirici etkisini tuvale yansıtırlar. Bu yüzden açık havada zamanla yarışıp hızlı çalışırlar. Aynı yerin sabah, öğle, akşamüzeri, gece görünümlerini betimleyebilirler. Anlık izlenimin ressamıdırlar. Kimdir bunlar?
    a) Fütüristler       b) Empresyonistler      c) Dadaistler     

    2- Hangisi 20.yy akımlarından biri değildir?
    a) Ekspresyonizm       b) Fovizm        c) Realizm

    3- Picasso'nun kariyerinin başında, kübizme yönelmeden önce, en yakın arkadaşının ölümünden etkilenip belli bir rengin ağır bastığı resimler yaptığı bir dönemi olmuştur. Hüzün ve umutsuzluk içeren, yaşam ve ölüm döngüsüne işaret eden resimlerden oluşan bu dönem hangi isimle adlandırılmıştır?
    a) Gri Dönem          b) Mavi Dönem        c) Kırmızı Dönem

    4- Hangisi 17.yy.'da Kuzey Hollanda resminde ortaya çıkan, ölümü ve yaşamın geçiciliğini hatırlatma görevini üstlenmiş Vanitas sembollerinden biri değildir?
     a) Sabun Köpüğü      b) Güneş         c) Kuru kafa

    5- Bir resimde güçlü ışık ve gölge karşıtlığı, dramatik ifadeler, teatral bir kompozisyon, bol kıvrımlı kumaşlar, hareket ve illüzyon baskın ise bu resmin hangi üsluba dahil olduğunu söyleyebiliriz? 
     a) Barok        b) Rönesans         c) Oryantalist

    6- Devrin eğitim bakanının huzuruna çıkarak kızların da yüksek öğrenim düzeyinde sanat eğitimi alması gerektiğini belirten ve böylece 1914 yılında İnas Sanayi-i Nefise Mektebi'nin açılmasını sağlayan, yani günümüz Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi'ne kadınların da kabul edilmesinin yolunu açan ressamımız kimdir? 
     a) Hale Asaf           b) Mihri Müşfik      c) Müfide Kadri

    7- Amerikalı soyut dışavurumcu ressam. Onun tarzıyla resim sanatı "Action Painting" kavramını kazandı. Duvara astığı ya da yere serdiği büyük boyutlu tuval bezlerine boyayı sopalarla, kalın fırçalarla, şırıngayla akıtır, kutu içinden doğrudan fırlatır, sıçratır, tuvalin dört bir yanında dönerdi. Tüm bu devinim içinde tesadüfi sonuçlar beklendiği halde, bütünlüğe ulaşan kompozisyonlar oluştururdu. 44 yaşında, kimilerinin intihar dediği bir araba kazasında hayatını kaybetti. Kimdi bu?
     a) Jean Michel Basquiat      b) Andy Warhol       c) Jackson Pollock

    8- Bilime, sanata, kültüre verdiği önemle de bilinen, çocuk yaşlarına ait not defterinde çizimler yer alan Fatih Sultan Mehmet, hükümdarlığının son yıllarında portresini yaptırmak istemiş ve Venedik'ten bir ressam davet etmiştir. Hükümdarın portresini yapan bu ressam kimdir?
     a) Gentile Bellini       b) Giovanni Bellini     c) Fra Filippo Lippi

    9- Resimde kompozisyon, yapıtı oluşturan elemanların belirli düzen bağlantıları içinde bir araya getirilmesi ve bu çalışma sonucunda ortaya çıkan yapıtın kendisidir. Kompozisyonda aranması gereken özellikler aşağıdaki şıklardadır. İçlerinden hangisi kompozisyonu oluşturan elemanların kendi aralarında oluşturdukları ardışık zaman ve mekân aralıklarının belirlediği, tekrara dayanan uyumdur.
     a) Oran       b) Birlik        c) Ritm        d) Denge

   10- İstanbul Arkeoloji Müzesi'ni ve Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi'ni kuran, yurt dışına kaçırılmalarını önlemek için eski eserler kanununu hazırlayan, arkeolog ve ressam aydınımız kimdir? 
     a) Şeker Ahmet Paşa       b) Osman Hamdi Bey      c) Hoca Ali Rıza

   11- Napolyon'un 1798 tarihli Mısır seferi ile 1.Dünya Savaşı arasındaki tarihte Avrupa'da popüler olan bir akımdır. Sanayileşmenin katılığından bunalan Batı insanının Doğu'nun egzotik güzelliğine duyduğu ilgiyle, farklı ülkelere doğru artan seyahat imkânlarıyla, arkeolojik kazıların oluşturduğu merakla, uluslararası sergilerin çoğalmasıyla şekillenmiştir. Hangi akımdır bu? 
     a) Oryantalizm        b) Art Nouveau      c) Manyerizm

   12- Bedri Rahmi Eyüpoğlu öğrencilerinin kurduğu bir gruptur. Bu öğrenciler Cumhuriyet döneminin sanat ortamında süren "Yeni Sanat mı? Milli Sanat mı?" tartışmalarına taze bir bakış açısı getirmişlerdir. Batı'nın soyut üslupları ile Anadolu folklorundan esinlenilmiş formlarla yakalan bir biçim dili söz konusudur. Amacı evrensel değerlerle yerel geleneklerin kaynaştığı eserler üretmek olan ressamların oluşturduğu bu grup hangisidir? 
     a) D Grubu       b) Yeniler Grubu       c) 10'lar Grubu 

   13- Bu akımı niteleyen terim ilk kez 1917'de şair Apollinaire tarafından "Gerçek dışı olanı aramak" anlamında kullanıldı. Freud'dan etkilenen ressamların konularını bilinçaltı, rüyalar, sanrılar, ilk akla gelenler oluşturuyordu. Resimde nesne gerçek işlevinden bağımsız betimleniyordu. Bazen uyumsuz nesneler bir aradayken, kimi zaman ikiz nesneler bir arada kullanılıyordu. Olağan nesne ve figürleri sınırsız hayal gücüyle olağan dışı durumlarda resimleyen bu sanatçılar kimlerdi?
   a) Dadaistler        b) Sürrealistler        c) Süprematistler      

   14- Melankolik yapısı ve araştırmacı kişiliği nedeniyle Geç Orta Çağ tıbbının en yaygın teorilerinden biri olan "Dört Salgı Teorisi" üzerinde çalışmış, bu konuda eserler üretmiştir. Şahane oto-portreleri vardır. John Berger'in deyimiyle "Kendi suretiyle sürekli meşgûl olan ilk ressamdır". 1471 doğumlu, Nürnberg kentinin ileri gelenlerinden, yetenekli, entelektüel, melankolik sanatçı kimdir? 
   a) Albrecht Dürer       b) Lucas Cranach       c) Caspar David Friedrich

   15- Özellikle 15.Louis döneminin saray ve soylular çevresinden türemiştir. Bu grubun sanatı eğlence olarak gören zevkini yansıtır. Paris'te ortaya çıkıp tüm Avrupa'ya yayılmıştır. Gününü gün etmek, hoş şeylerle vakit geçirmek, havailik temalıdır. Bu üslupla oluşturulmuş resimler uçarı figürlerle, aşırı, şaşaalı, bol kıvrımlı dekorasyonla, çiçeklerle, dallarla, deniz kabuklarıyla, "s" ve "c" kıvrımlı hatlarla, kat kat renkli giysilerle, yapay bir görünümle bezelidir. Abartılı fakat pek bir sevilen bu akım hangisidir?
   a) Barok       b) Rokoko    c) Romantizm

   16- Son soru en sevilen, en çok okunan yazıdan gelsin:) Avusturyalı iki ünlü şahsiyet ressam Oscar Kokoschka ile Alma Mahler'in aşkını görselleştiren, Alma'nın "Bir sanat şaheseri yarattığın zaman seninle evlenirim" demesi üzerine Oscar tarafından yapılan tablo hangisidir?
   a) Sen ve Ben        b) Düş Gören Çocuklar    c) Rüzgârın Gelini






Not: Serinin yazılarına ulaşmak isteyenler sağ taraftaki "Bir Ressam, Bir Resim" etiketine tıklayabilirler

CEVAPLAR:
1-b , 2-c , 3-b , 4-b , 5-a , 6-b , 7-c , 8-a , 9-c , 10-b , 11-a , 12-c , 13-b , 14-a , 15-b , 16-c