22 Kasım 2018 Perşembe

İÇ BENİ!

    Aniden ilham geldi ve ne zamandır tüm beyazlığıyla benim renklendirmemi bekleyen kupaya Alice'i çizdim. Daha doğrusu aklıma Alice'i çizmek ve altına ünlü repliklerinden birini yazmak geldi, deseni internetten buldum. Neyse ki seramik kalemlerim kurumamış. Yazdım, çizdim, boyadım ve fırınladım. Çok mutluyum:)
   
    Fincanları, kupaları kafana göre boyamak ve kullanmak çok keyifli. Her kahve ve çay içişimde özenle, bazen ruh halime göre, bazen günün anlam ve önemine göre fincan seçtiğim için benim için ayrıca keyifli. İki sene önce babalar gününde eşime bir fincan tasarlamak için almıştım kalemleri. Bir de fırına girmeye uygun beyaz fincan tabii... Bize onu hatırlatan şeyleri yazmıştık üstüne, resimlerini yapmıştık. O zamanlar tatlı hamsterımız hayattaydı, onu bile çizmiştik. Adamı ağlatmıştık. Bildiğin ağladı. Fincanı kullanmaya kıyamıyor şimdi. Havamdaysam sevdiklerime çok etkili hediyeler hazırlarım:) Neyse... Laf lafı açıyor, o zamandan beri kurumamış seramik kalemlerim. Bu sefer kendime bir fincan boyadım. İki sene sonra da Orhun'a yaparım bir tane:)
    Alice Harikalar Diyarı'nda temalı fincanım bana çocukluğumu hatırlatacak. Umarım "İç Beni" yönlendirmesine uyunca büyüyüp küçülmem :)

        - Sen de kimsin? 
      - Ben de pek bilmiyorum efendim. En azından şu an için pek emin değilim. Aslında bu sabah uyandığımda kim olduğumu biliyordum ama o zamandan bu yana birkaç kez değiştim sanırım. 
                                                                                                                      "Alice"



16 Kasım 2018 Cuma

2018 İSTANBUL KİTAP FUARI ALIŞVERİŞİM

    İstanbul Kitap Fuarı 2018'in sona ermesine az bir zaman kaldı. Her sene olduğu gibi bu sene de etkinlikler ve ziyaretçiler açısından yoğunluk yine önümüzdeki hafta sonu olacak. Ben ziyaretimi geçtiğimiz pazartesi günü yaptım. Ortalık son derece sakindi. Fuar bildiğimiz gibi. Internet mağazalarından daha pahalı. Ortaya sürülen kitaplar hep aynı popüler kitaplar. Fakat yine de vazgeçemiyoruz, hepimiz dayanamayıp elimiz kolumuz dolu dönüyoruz. Ne dersiniz? Fikir olması için alışverişimden bahsedeyim mi biraz? 
    Bu sene fuardan 3 tanesi sahaf bölümünden olmak üzere 16 kitap satın aldım. 
    
    İlk alışverişimi E Yayınları'ndan yaptım. Aşağıdaki fotoğrafın üst kısmında görülen 2 kitap çekti dikkatimi. Yazar Nicholas Seare gibi görünse de her ikisine de "Bir Trevanian Kitabıdır" şeklinde not düşülmüştü. Meğer bu isimle yazmış bu romanları. Trevanian romanlarını çok severim. 
Satış görevlisi orta yaşlı bey, yazarın diğer kitaplarını gösterdi "İşte bunlar Trevanian" dedi. "Hepsini okudum" dedim. "Maşallah" dedi amca:) Fakat Nicholas Seare takma ismiyle yazdığını bilmediğim için eksik olmuş demek ki. İkisini de alıverdim. Amca ısrarla Boyalı Kuş'u da tavsiye edince onu da aldım. İsmini duymuştum. Otobiyografik bir roman. İkinci Dünya Savaşı sırasında ailesi tarafından güvenlik gerekçesiyle uzak bir köye gönderilen çocuğun savaşa ve ötekileştirmeye dair izlenimlerini anlatıyor. Bu roman E Yayınları'nın bastığı ilk romanmış (1968). Çocukluğumdan hatırlarım bu yayınevini ve logosunu. Babamın kütüphanesinde bolca bulunurdu.
    
    Metis Yayınları'ndan da 3 kitap aldım. Aslında ilk amacım John Berger'in Portreler'ini almaktı. Ancak internet mağazalarında çok daha uygun olduğu için ve bu kitabı nasıl olsa alacağımdan 
o an için erteledim. Metis'te epeyi bir vakit geçirdim. Kitaplarını seviyorum. Yine John Berger'den, Jean Mohr ile birlikte hazırladığı Yedinci Adam'ı aldım. Çokça ilgimi çekti. Göçmen işçiler hakkında bir kitap bu. Çok sayıda fotoğrafla desteklenmiş. Şöyle diyor Berger: "Bugün hâlâ İstanbul'un bir gecekondu semtinden, bir Yunan limanından, Madrid'in, Şam'ın ya da Bombay'ın bir kenar mahallesinden bu kitabı ele geçirip ilk okuduklarında nasıl etkilendiklerini anlatan Güneyli okurlara rastlıyorum. Böyle yerlerde kitap doğru bir adrese ulaştı, dostça ilgi gördü. Yedinci Adam bu okurlar için artık sosyolojik ya da birinci dereceden siyasal bir risale değil, daha çok bir aile albümü -insanın yakınlarının hikâyelerine, hatıralara, bir dizi yaşanmış anlara rastlayacağı bir albüm." 
    Metis'in Ötekini Dinlemek serisinden Haset ve Şükran'ı da aldım. Hasetlik, kıskançlık son derece ilgimi çeken bir konu. Yazarı Melanie Klein, Freud'dan sonra psikanaliz tarihinde en etkili isimlerden kabul edildiği için uzmanından okumak istedim. Önce bir okuyayım, bu konuda bir şeyler yazarım buraya diye düşünüyorum:)
    Yine Metis'ten aldığım Ben Buradan Okuyorum, kitaplar üzerine yazılmış bir kitap. Piyasadan, değişen değerlerden vb. konulardan bahseden faydalı olduğunu düşündüğüm bir kitap. 

    Çokça vakit geçirdiğim standlardan biri de Karakarga Yayınları'na aitti. Çizgi romanı da bol olan bir yayınevi bu. Sevdiklerimden biri. Çok eğlenceli kitaplar aldım buradan. Kutlukhan Perker'in çizimlerini seviyorum. İki tanesi ona ait. Biri İnsomnia Cafe isimli çizgi roman. Seneler önce seri halinde L-Manyak'ta yayınlanmıştı. Daha sonra Amerika'da basılmış. Şimdi toparlanmış ve Türkçe haliyle Karakarga Yayınları'nda. 
    Fotoğrafta görülen, Kutlukhan Perker'in çizimleriyle desteklenmiş Öbürküler romanı 
Mahir Ünsal Eriş'e ait. Keyifle okuyacağımı düşünüyorum. İsmail Güzelsoy'un yeni romanı 
Süslü Hatıralar Sahnesini de Kutlukhan Perker resimledi ve o gün onu da alacağım düşüncesindeydim. Ancak baskıda problem olmuş ve yetişmemiş. Cumartesi günü İsmail Güzelsoy'un imza etkinliğine kadar gelecekmiş. Hafta sonu tekrar gidip gidemeyeceğimi bilmiyorum. Şimdilik kaldı sanırım ama en kısa zamanda Süslü Hatıralar Sahnesi'ni de alacağım. 
    Fotoğrafta görülen Neşeli Günler de keyifli bir kitap. Berk Kuruçay Yeşilçam filmlerini yazmış, Emirhan Perker resimlemiş. Bilmeyenler için bahsi geçen iki Perker'in kardeş olduğunu ve bizimle hiçbir akrabalıklarının olmadığını belirteyim:) İki sene önce yine fuarda her ikisiyle de tanıştım, soyadımın -aslında eşimin soyadı tabii- aynı olduğunu söyleyince şaşırdılar. Zira pek bilinen bir kelime değil. O gün Berk Kuruçay'la da tanışmıştım. Çok güleryüzlü, samimi, üretken, gencecik bir yazar. Orhun yaşında. Çok sevdim Berk'i. Epeyi bir sohbet etmiştik. Her kitabını alıyorum. Ve keyifle de okuyorum.
     
    Karakarga Yayınların'dan aldığım farklı bir kitap daha var. Daima Şık... Çıktığından beri aklımdaydı. Atatürk'ün o bildiğimiz şıklığını, zarafetini anlatan bir çalışma bu. Nebil Özgentürk 
20 yılda bir çok röportaj yaparak hazırlamış. Atatürk'ün çevresinde olup hayatta olmayan isimlerin anılarından da faydalanıp özel bir kitap çıkarmış ortaya. Tarihçiler, modacılar, sanatçılar... 
Epeyi ilginç isimler var. Hemen bu kitaba mı başlasam, ne yapsam?

    Yeni çıkanlardan biri de Yekta Kopan'ın Sıradan Bir Gün'ü. Sanırım henüz o gün gelmişti. 
İlk alanlardan olabilirim. Yekta Kopan'ın öykülerini seviyorum. O yüzden romanlarını da kaçırmıyorum ancak ille de öyküleri diyorum. Aslında öykü okuyucusu olmamama rağmen söylüyorum bunları. 
    
    Epeydir aklımda olan Şule Gürbüz kitabını nihayet o gün aldım. Çok sevdiğim Hakan Günday'ın Şule Gürbüz romanlarını okuduğunu söylemesi beni bu yazara yönlendirdi. Kambur, yazarın ilk romanı. Yazalı üzerinden çok zaman geçmiş. İnce bir kitap olduğu için aynı gün okudum. Sert bir anlatım. Fakat severim. Tamamen çiçek böcek şeklinde ilerleyen hikayelerden hoşlanmam. İnandırıcı olmuyor. İnsan varsa acı da olmalı, hüzün de... Ve aynı şekilde daha bir çok olumsuz duygu... Şule Gürbüz'ün diğer kitaplarını da alırım ben. 

    Yeraltı edebiyatı denilen türden bir kitap daha. Bunaltı... Burak Parmaksız'a ait. Nereden duydum, nasıl aklıma yazdım bilmiyorum ama görünce kafamdaki alınacaklar listesinde olduğunu hatırladım. Bakalım nasıl bir roman?

    Bu sene kitap fuarının sahaflar bölümüne ilgi çok daha fazlaydı. Bunun sebebinin ekonomik olduğunu söylememe gerek yok. Aslında aklımda yoktu ama benim de yolum düştü. İyi oldu. Gidince uğramayı unutmayın bence. 5 liraya çok güzel kitaplar alabilirsiniz. Kalabalıktan dolayı fazla duramadım ama 5'er liradan 3 kitap seçmeyi başardım. İkisi gezi kitabı. Bir önceki yazıda Buket Uzuner'in röportajını dinlediğimi ve tarzını öğrenip sevdiğimi söylemiştim. O yüzden gezi yazılarını beğeneceğimi düşünüyorum. 

    Kapanışı Nilüfer'le yapayım. Sahafta biyografisine rastlayınca onu da aldım. 
    
    Fena kitaplar almamışım:) Fuarın son 3 günü İstanbul'un yağmurlu günlerine denk geldi ama eminim kitapsever birçok kişi hava durumuna ve TÜYAP'ın uzaklığına bakmadan bu günleri değerlendirecektir. O hâlde şimdiden keyifli gezmeler ve okumalar diliyorum. Paylaşımları merakla bekliyor olacağım.





7 Kasım 2018 Çarşamba

İLK SAYFASI...

   
Mirgun Cabas ve Can Kozanoğlu, dijital müzik platformu Spotify'da fazlasıyla ilgimi çeken 
"İlk Sayfası" isimli bir podcast serisine başlamışlar. Ahmet Ümit'le başlattıkları edebi bir seri bu. Soru-cevap şeklinde ilerliyor. Cabas ve Kozanoğlu, konuk ettikleri yazarların bizzat seçtikleri romanlarının ilk sayfası üzerinden başlayarak yaklaşık yarım saat süren bir sohbete davet ediyorlar bizi. Serinin amacının yazmak isteyenlere yardımcı olmak olduğunu, bir nevi yazı atölyesi kurduklarını söylüyorlar fakat sohbetler -sadece yarım saat olmasına rağmen- o kadar dolu ve keyifli ki yazmak gibi bir amacı olmayıp sadece okumayı sevenler de dinlemeli. Bilinçli okurluğun çok önemli olduğunu düşünüyorum. İlk Sayfası'ndaki sohbetlere şu ana kadar Ahmet Ümit, Hakan Günday, Ayşe Kulin, Buket Uzuner, Saygın Ersin ve Murat Menteş katılmışlar. Öncelikle ilgimi çeken her zaman bahsettiğim gibi Hakan Günday oldu ve onun sayesinde haberim oldu bu seriden. İlk dört sohbeti arka arkaya dinledim. Saygın Ersin ve Murat Menteş'i de en kısa zamanda dinleyeceğim. Bu altı isimden sadece Saygın Ersin'in kitaplarından herhangi birini okumadım. Okumadım diye dinlememezlik etmeyeceğim tabii ki, tanımak için bir fırsat olacak. Dinlediğim sohbetler çok keyifliydi. Bilgilendirmenin yanı sıra lafın lafı açmasıyla yönlenen, gündelik yaşama kayan konuşmalar, söz konusu yazarları insan olarak da tanımanın güzel bir yolu. Örneğin Ayşe Kulin'in samimi sohbetine bayıldım. Kendisinin sadece biyografik ve otobiyografik kitaplarını okumuştum fakat sohbeti dinledikten sonra "Kanadı Kırık Kuşlar'ı da okusam mı?" diye düşünmedim değil. Buket Uzuner'in toplumsal duyarlılığına, kendi deyimiyle radikal olmayan feminist tavrına şapka çıkardım. Roman kahramanı Defne Kaman'ı "Edebiyatta hep erkekler macera yaşıyor, bir kadın maceracı neden olmasın?" diyerek yaratmış olması hoş. Ahmet Ümit'in İstanbul üzerine konuşmaları, Hakan Günday'ın her zamanki gibi varoluşsal yollara sapan anlatımı çok iyiydi. Herbirini ilgiyle dinledim. 
    Yani okuma işini seviyorsanız İlk Sayfası'nı tavsiye ediyorum. Birkaç ay önce tesadüf Mirgun Cabas'ın ve Can Kozanoğlu'nun, medya dünyasına yıllarını vermiş bu iki gazetecinin de kitaplarını okumuştum. Mirgün Cabas'tan "2001 Eski Türkiye'nin Son Yılı" ve Can Kozanoğlu'ndan "Acemi Eğitimi". Kozanoğlu'nun bu kadar iyi bir anlatıcı olduğunu bilmiyordum. Anı kitabı olan Acemi Eğitimi'nde öyle zekice, esprili ve aynı zamanda sihirli bir anlatım var ki gerçek nerede bitip hayalgücü nerede başlıyor -ya da tam tersi- anlayamıyorsunuz. İnanılmaz keyifli. 
    Şahsen, İlk Sayfası'nda yeni sohbetleri merakla bekliyorum. Tahmin ediyorum ve umuyorum -ve hattâ buradan sesleniyorum ki- yakın zamanda İsmail Güzelsoy da konuk olacaktır:) Sizin aklınızda hangi yerli yazar var?
    









5 Kasım 2018 Pazartesi

3 İNSAN...

    Bu aralar vizyon filmlerine ağırlık verdik. Arka arkaya 3 ayrı biyografi izledim. Kitapta da filmde de biyografiye bayılıyorum. O kadar çok şey öğretiyorlar ki bana. O kadar düşündürüyorlar ki. 
En son izlediğim Bohemian Rhapsody'den başlayayım mı anlatmaya? 
    
    Bohemian Rhapsody, 1970 yılında İngiltere'de kurulan, özellikle 80'li yıllara damgasını vuran rock grubu Queen'in efsanevi solisti Freddie Mercury'nin filmi. O kadar çok beğendim ki bu filmi. Son zamanlarda izlediklerimin en iyisiydi. Müzikle en çok ilgilenilen ergenlik yıllarımın popüler grubudur Queen. Fakat sırf ben ve akranlarım sevmeyiz onu, her yaş grubunu etkilemiştir. Ortalamanın dışında, renkli, farklı Freddie Mercury'yi ise herkes bilir. 1991'de AIDS'ten ölmüş olduğunu da herkes bilir. Hastalığını ölümünden bir gün önce açıklayan, her zaman güçlü görünmek isteyen Freddie'ye yakışan bir film olmuş. Gram duygu sömürüsü olmadığı hâlde seyirciyi derinden etkileyen bir film. Edebiyatta, sinemada olması gereken "açıkça gösterme, hissettir" mottosunu yakalayan bir film. Seyirci tüm şarkılar bitene kadar, yazıların akması durana kadar salondan çıkmadı. Freddie Mercury'yi, Queen'i anlatan bir filmde ağlayacağım aklıma gelmezdi. Wembley Stadyumu'ndaki meşhur Live Aid konserindeki 20 dakikalık Queen performansının yeniden birebir canlandırılmasında gözyaşlarımı tutamadım. İnanın tüm salon aynı şekildeydi. Sakın sözlerime bakıp bol dram içeren bir film olduğunu düşünmeyin. Eğlenceliydi, espriliydi, güçlüydü, içinde arkadaşlık vardı, hepimiz biriz duygusu vardı, müzik vardı. Grubun şarkılarının filmin içine yerleşimi muazzamdı. Bu film bana Freddie Mercury üzerinden, farklı insanları ne kadar sevdiğimi, saygı duyduğumu bir kez daha gösterdi. Farklı olan, farklı düşünen, farklı davranan, farklılığını gizlemeyen, cesur insanlar hayatın tekdüzeliğinden kurtulmamızı sağlayanlardır. Tüm insanlığın yükünü taşırlar aslında. Kendileri çok zorlanırlar ama arkalarından gelenlere yeni yollar açarlar. Hayat onlarla güzel. 
    Queen'in yaptığı müziği sevin ya da sevmeyin hiç fark etmez. İyi bir biyografik film izlemek istiyorsanız Bohemian Rhapsody'yi kaçırmayın. Oyunculukların da müthiş olduğunu eklemeliyim. Freddie'yi canlandıran Rami Malek, fiziken bir miktar çelimsiz kalmasına rağmen, oyunculuk anlamında resmen döktürmüş. Şahsi bir not daha ekleyeceğim; İngiliz aksanına ve İngiliz oyunculara ba-yı-lı-yo-rum :)

    Sırada bizden bir biyografi var. Tabii ki Müslüm'e de gittim. Zira bu ara gitmeyeni dövüyorlar:) Şaka bir yana tek boş koltuğun olmadığı salonda her kesimden, her yaştan seyirci vardı. Senaryosunu Hakan Günday'ın yazmış olması benim bu filmi seyretmem için ilk sebepti. Yani müziğinin büyük hayranı değilim. Hepimiz gibi en çok bilinen şarkılarını bilirim ben de. 
Müslüm Gürses'i ancak son yıllarında pop ve rock şarkıları yorumlamasıyla beğenip, bu şarkıları dinledim. Ancak hayat hikâyesi, çocukluk yıllarımıza dayanan aşinalık, o saf duruş 
Müslüm Gürses'i sevme nedenlerimdendi. Ölümüne çok üzülmüştüm. Ameliyat sonrası komplikasyonlarla ölmesi etkilemişti beni. Babam gibi ve babamla aynı yaşlarda... 
    
    Üzgünüm ama özellikle Bohemian Rhapsody'yi izledikten sonra efsane olmuş bir şarkıcıyı anlatan biyografik filmin nasıl olması gerektiğini daha iyi anladım. Müslüm filminden hem duygusal hem teknik anlamda çoğu insan kadar etkilenmedim. Üzerine bir de kıyaslayabileceğim bir başka film izleyince haklı olduğumu anladım. Az önce anlattığım film nasıl sömürüden uzak bir şekilde duygulandırıyorsa, bu tam tersiydi. Müslüm'ün annesinin babası tarafından bıçaklanma sahnesi, kanlı oda, kanlı giysiler, kanlı bardaktan rakı içmek salondaki çoğu kişinin hüngür hüngür ağlamasına sebep oldu. Yanımdaki kadın o sahneden itibaren filmin ilk yarısı bitene kadar susmadı. Sesli sesli ağlayıp devamlı burnunu çektiği için bende konsantrasyon falan kalmadı. Grup gelmişlerdi, çantasını açıp açıp yanındakilere mendil vermesi konsantrasyon eksikliğime 
tuz biber ekti. Ha bir de telefonunu çıkarıp çıkarıp fotoğraf çekenler, şarkılı sahneleri kayda alanlar beni delirtti. 
    Müslüm filmi bana herkesin hayatta aynı şansa sahip olamadığını bir kez daha hatırlattı. Annesi, 2 yaşındaki kız kardeşi, genç erkek kardeşi şanslı olamayanlardandı. Zor yaşadılar, erken gittiler. Müslüm Gürses ise ne kadar zor bir hayat yaşamış olursa olsun aslında yırtanlardan biri. Yeteneği ve Muhterem Nur'u tanımış olması onu şanssızlıkların içinden çekip çıkaran şeyler. Filmi izlerken böyle hissettim. Herhalde doğru hissetmişim ki filmin sonunda sanatçının "Hayat zordu ama güzeldi" sözüne yer verdiler. Müslüm Gürses'in bir derviş olduğu sıkça vurgulandı. Annesini öldüren babasını affetmiş olması dervişlik mi? Saflık mı? Yoksa ataerkil bir ortamın getirisi mi? Siz karar verin. Ben dervişlikten ziyade Müslüm Gürses'in saf tabiatlı olduğunu düşünüyorum. Galiba bu hayat hikâyesinde en şanslı olan, yaptığı yanına kâr kalan o baba. Olan yine kadına oldu.
    
    Bu aralar izleyip en beğendiğim filmlerden biri de Ay'da İlk İnsan'dı. Neil Armstrong'u ve Ay'a yapılan yolculuğu anlatıyor. Yönetmen Damien Chazelle. Başrolde yönetmenin La La Land'de birlikte çalıştığı Ryan Gosling var. 
    Damien Chazelle'ı seviyorum. Bu filmde de tıpkı Oscar kazandığı Whiplash'te olduğu gibi buram buram gerilim vardı. Ay'a gidilmeden önce yapılan tüm o testler, testler sırasında hayatını kaybeden astronotlar, Neil Armstrong'un ketum hâlleri ve görmediğimiz ama hissettiğimiz gerginliği... Bir de astronot eşi olmanın düşündürdükleri. İnsani gerilim. Ay'da ilk insan. İnsan... Teknik detaylar oldukça fazlaydı ama asıl olay Ay'a adım atan ilk insanın ve ailesinin psikolojik durumuydu. Adamın Ay'a gideceğini biliyorum ama sanki bilmiyormuş gibi heyecanla izliyorum. Gergin sahneler, Ay'a iniş ve o esnada benim ilk düşüncem Armstrong'un ilk adımı sol ayağıyla atışı oluyor:) Kendi kendime güldüm tabii. Günlük hayatta "Aman şuraya sağ ayakla gireyim, buradan sol ayakla çıkayım" gibi takıntım yoktur. Artık o an nereden aklıma geldiyse, sanki Ay'a gitsem yine de ilk sağ ayağımı atarmışım gibi düşündüm. Kodlanma meselesi sanırım. Birileri uzaya yolculuk için çalışırken, bu uğurda hayatını kaybederken, birileri uzaya giderken, birileri de bunun filmini çekip dünyaya sunarken benim sol ayağı düşünmüş olmam oldukça üzücü tabii:) Şaka bir yana sahiden birileri yapıyor birileri izliyor. Filmi çok sevdim ama çıkışta moralim bozulmadı değil. Gerçi belki de gitmemişlerdir Ay'a:) Öyle bir söylenti var biliyorsunuz. Rusya ile girilen uzay yolculuğu yarışında Rusya'ya fark atmış olmak için böyle bir yalan ve düzen uydurulduğu, Ay'a iniş fotoğraflarının sahte olduğu söyleniyor. Amerika'dan her şey beklenir ama ben sahtekârlık olmadığını düşünenlerdenim. Ay'a çıkarken bir çok aksilik olabilirdi, en ufak bir aksilik her şeyin sonunu getirebilirdi. Ama çalıştılar, hazırladılar, işler yolunda gitti ve Ay'a çıkıldı. Bak, Amerika Neil Armstrong'tan nasıl bahsettiriyor. Aslında uzaya ilk kez çıkan ve Dünya yörüngesinde seyahat eden isim Sovyet kozmonot Yuri Gagarin. Ama hani nerede Rus sineması? Yok öyle bir şey. Amerika'nın bu konularda çabası malûm. Bu filmde Ay'a iniş sırasında Amerika bayrağını göstermedi diye Damien Chazelle'a tepki gösterenler olmuş. Artık ben sana ne diyeyim Ey Amerika?

    İşte böyle. 3 insan. 3 hayat hikâyesi. Ve bana düşündürdükleri...
    


2 Kasım 2018 Cuma

TOPHANE-İ AMİRE... GALATA RUM OKULU... İKİ MEKAN, İKİ SERGİ...

    Dün Nişantaşı'nda ufak bir işim vardı, onu hallettikten sonra Tophane-Karaköy civarına iniverdim. Kasım ayının ilk günüydü ve sevgili kasım, güneşli bir günle merhaba demişti bize. Tophane'ye inince soluğu Tophane-i Amire'de aldım. Benim güzel okulum MSGSÜ'nün kültür merkezi olan bu tarihi yapıda şahane bir sergi vardı. 
"Arkas Koleksiyonu'nda Post-Empresyonizm"...
    
    Arkas isminden de anlaşılacağı gibi özel bir koleksiyon bu. İzmir merkezli holdingin yine bu şehirde bir sanat merkezi var. Şu sıra İstanbul'da Tophane-i Amire'de sergilenen eserler İzmir'den misafirler ve çok çok iyiler.
    
    19.yy.'ın ikinci yarısında Empresyonizmin ardından gelişen Post-Empresyonizm, gerçeğe yakın resmetmekten uzaklaşıp kişisel bakış açısına yer vermesiyle, farklı ifade biçimleri yaratmasıyla bilinmekte. Bugünlerde Tophane-i Amire'ye giderseniz bu akımın Andre Lhote, George Braque, Pierre-Auguste Renoir gibi sanatçılarının eserlerini göreceksiniz. Fakat bunun için çabuk davranmak lazım. Çünkü sergi 6 Kasım tarihine kadar açık olacak. Hazır havalar iyi giderken önümüzdeki hafta sonu bu şekilde değerlendirilebilir. Tophane-i Amire'nin tarihi havası içinde sunulan sergiler her zaman keyifli oluyor. Girişin ücretsiz olduğunu da belirtmeliyim.
   

     
    Arkas Koleksiyonu sergisinden çıkınca hemen 500 m. ilerideki Galata Rum İlkokulu'nu ziyaret ettim. Burada şu sıralar 4.İstanbul Tasarım Bienali'ne paralel olarak düzenlenen "206 Odalı Sessizlik" isimli bir sergi var. "206 Oda", Büyükada Rum Yetimhanesi'nin odalarının sayısı. "Sessizlik" ise binanın 60'lı yıllarda aniden boşaltılınca kuşandığı durum. Adadaki yetimhanenin tarihi bu sergide gözler önüne seriliyor.
    
    Büyükada'ya gidince sadece deniz kenarında kalmayıp tepelerine doğru yürüyüşe çıkanlar, büyük, ahşap, yıkılmaya yüz tutmuş ve hüzünlü yetimhaneyi muhakkak görürler. Binanın ne olduğunu bilen bilir, bilmeyen ise meraklı sorular sorar. Bu kocaman ahşap binanın ne olduğu, neden bakımsız olduğu konuşulur. İşte bugün Galata Rum İlkokulu'nda tüm soruların cevabı var. 
    
    Ali Kazma, Dilek Winchester, Murat Germen ve Hera Büyüktaşçıyan çalışmaları olan fotoğraflar, belgeler, videolar ve yerleştirmeler ile Büyükada'daki müzeden getirilen az sayıda eşya, meraklısı için yetimhanenin tarihine ışık tutmakta.
    
    Büyükada Rum Yetimhanesi, bir süre ellerinden alınmış olsa da bugün yine Patrikhane'nin mülkiyetinde. Tarihçesi bir yana, dünyanın 2. büyük ahşap yapısı olması sebebiyle de önemli ve bu yüzden "Tehlike Altındaki 7 Dünya Mirası" listesinde gösteriliyor. Mimarı Alexandre Vallury ki bu isim İstanbul mimari tarihi açısından oldukça önemli bir isim. Batılılaşma sürecindeki Osmanlı'nın İstanbul yapılaşmasında izi var. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi'nin de mimarı olduğunu ve bu okulda mimarlık bölümünü kurup eğitmenlik yaptığını bilmek, bu konuda ipucu verecektir sanırım. 

    
    Bir zamanlar otel ve casino olması amacıyla inşa edilen, ancak gerekli izinler alınamayınca öksüz ve yetim Rum çocukları için yetimhaneye dönüştürülen binanın açılışı 1903 yılında II.Abdülhamid'in de katılımıyla gerçekleşmiş. Zaman içerisinde nice çocuk yetişmiş burada, nice olaylar yaşanmış. Gün gelmiş kaderine terk edilmiş. Sergideki fotoğraflardan gözlemlediğimiz bugünkü metruk hâli, bir zamanlar ne kadar görkemli olduğunu gizleyemez durumda. Büyükada'nın en tepesinde yeşillere ve maviye hakim bir noktada geçmişten bir iz gibi yükselen bu özel yapı kurtarılabilir mi? Geleceğinde ne var? Bilmiyoruz. Şu an yapabileceklerimiz arasında sergiye gidip bilgi edinmek var. İlgilisi 10 Kasım'a kadar ziyaret edebilir. Giriş yine ücretsiz. 
    
    Bu iki sergiyi ziyaret ettikten sonra benim gibi yapıp Karaköy'ün güzel kafelerinden birinde tatlı-kahve keyfi yapabilirsiniz. Ya da isterseniz Taksim'e çıkıp İstanbul Tasarım Bienali'nin son günlerini değerlendirir ve ev sahibi mekânları gezersiniz. Zira onun da birkaç günü kaldı. 
Öyle ya da böyle, bu yazıyı okuyan herkese mutlu bir hafta sonu diliyorum:)