ESTONLAR ŞARKI SÖYLEYİNCE...

    Gezme tozma açısından oldukça verimsiz geçen bir yazın ardından 12 gün kaldığımız Tallinn şehrini birkaç yazıda anlatarak, izleyici arkadaşlarımı belki sıkıntıya belki de keyfe boğmak niyetindeyim efendim:) Oğlumuzu üniversiteye yerleştirdik, evimize döndük. Yaklaşık 2 hafta kaldığımız Tallinn'i -sürenin uzunluğunu dikkate alınca- bazen oranın yerlisi gibi, bazen de turist gibi gezerek epeyi bir deneyim elde ettik. Üniversite'den ve yurt binasından memnunuz. Bu konuda bilgi almak isteyenler olursa bana yazabilirler, seve seve yardımcı olurum. Instagram'dan yazan oldu örneğin, bildiklerimi, deneyimlerimi aktardım kendisine.
    Şimdi gelelim kuzeyin en güzel şehirlerinden biri olan Tallinn'e... Tallinn, Estonya'nın başkenti. "Estonya" deyince karşımdaki kişide ufak bir burun kıvırma olabiliyor, "Tallinn" deyince daha farklı karşılanıyor nedense. Oysa gittim, gördüm ve bizzat deneyimledim ki insanıyla, yaşam kalitesiyle, kent yapılanmasıyla, teknolojisi vb. birçok özelliğiyle asla küçümsenmeyecek bir ülke. Oğlumu emanet ettiğim Estonya'yı ben sevdim ve önümüzdeki 3 yıl içerisinde devamlı bahsetmem, tanıtmaya çalışmam nedeniyle fahri hemşehrilik teklif edilmezse çok bozulacağım:)

    Şaka bir yana... Önce biraz korktum. Konsolosluk'un bastırdığı kitapçıkta bile "Estonlar konuşur mu?" diye bir başlık vardı. 2 sene önce evimizde misafir ettiğimiz Tallinn'li öğrenci de tam bahsedildiği gibiydi. Kendilerinin az konuştuklarını, duyguları belli etme konusunda zayıf olduklarını düşünüyorlar ve bunu ısrarla vurguluyorlar. Aynı şeyi üniversitenin rehber öğretmeni de söylemişti mesela Orhun'a. Ancak bu bana kalırsa mütevazılıklarından, belki de biraz bu konuda kendilerini gereksiz yere küçümsemelerinden kaynaklanıyor. Tekrara düşmüş olmamak için okulda yaşadıklarımızı burada da anlatmayayım. Okumayan varsa ve bu yazıda buluşmuşsak, bir önceki yazıma göz atarlarsa ne demek istediğimi anlayacaklardır. Ben bu insanlara asla soğuk diyemem. Mecburiyetten dolayı hastanelerinin bekleme salonunda yaklaşık 1 saat vakit geçirdim ve doktorların, ambulans görevlilerinin yaşlılara, evsiz bir adama nasıl kibar ve anlayışlı davrandıklarını gördüm, saygım bir kez daha arttı. Kimse kusura bakmasın bizde yaşlı ve evsizlerin önünde diz çöküp şefkatle konuşan doktor ve hemşirelerin sayısı bir elin parmaklarını geçmez. Ha biz onlar kadar tenha bir memleket olmadığımız için iş yükü çok ve sinirler geriliyor olabilir ama bazı mesleklerde de sabır gerekiyor işte. Çok sıcak olmayabilirler fakat gerektiğinde güleryüzlü ve yardımseverler. Yardım isteğinizi geri çevirmezler. Ukala değiller. Bana göre Estonları tanımlayan kelime "ölçülü". Evet ölçülüler. Taşkınlık yapanını görmedim. İçip sapıtanı görmedim ki (aslında genelde haftasonları Finlandiya'dan gelip alanlar için olsa da) şehirde hatırı sayılır derecede içki satışı yapılıyor. Sarhoşu bile kuzu kuzu yürüyüp gidiyor.

    Özellikle bahar ve yaz mevsimlerinde etkinliği bol bir şehir Tallinn. Öyle alışmışlar ki etkinlik hangi bölgede olacaksa kolayca hazırlıyorlar, her tarafı süsleyip püslüyorlar sonra kolayca toparlanıyorlar. Vaktimiz bol olduğu için eşimle etrafı tanımak amacıyla boş boş gezdiğimiz saatlerde, inşaat seyreden Türk insanı gibi etkinlikler için yapılan hazırlıkları seyrettiğimiz çok oldu:) Adamlar Işık Festivali anlamına gelen bir etkinlik için koskoca Kadriorg Park'ı mumlarla süsleyip bu hale getirdiler.

Beceremedim:(Fotoğrafın orijinal ve kaliteli hali Instagram'da.

    Bu, parkın sadece küçük bir bölümü. Devamı da aynı bu şekildeydi. Bütün Tallinn çoluk çocuk Kadriorg Park'taydı o gece. 

Bu da parkın günışığındaki hali

    Biz de gittik tabii ve ilk defa o kadar kalabalık arasında bindik tramvaya. Bir tek o gün bizim metrobüslerin tadındaydı toplu taşıma araçları. Normal zamanda gayet çekilebilir bir insan topluluğu oluyor. Tuttuğumuz ev bir miktar merkez dışında olduğu için ve biz de çok gezdiğimiz için toplu taşıma araçlarını bol bol kullandık. Bunlar otobüs, elektrikli otobüs ve tramvaydı. Bizdeki İstanbul Kart benzeri bir kart aldık ve 3 gün aralarla tekrar doldurduk. Kartı okutuyorsun, kartın yoksa şoföre ödeme de yapabiliyorsun. Bu ikisini de yapmazsan kimse hesap sormuyor. Yolcunun ahlakına, vicdanına kalmış işler yani. Öğrencilere şehir içi ulaşım ücretsiz. 

    Yeri gelmişken belirteyim, bol bol yürüdüğümüz gibi şehre alışana kadar ilk günlerde taksi kullandığımız da oldu. Taksi ücretleri de çok uygun. Bizim aksimize şehirde uzun süre kalmayacak olanlar rahatlıkla taksi kullanabilirler. Havaalanından şehre taksiyle ulaşım 5-10 euro arasında. Fiyatlar taksi şirketine göre değişiyor. "Madem uygunu var neden fazla para vereyim?" derseniz bazı taksilerin üzerinde yazan tarifeye, o yoksa arabanın içine doğru eğilip taksimetreye göz atmanızı tavsiye ederim. 2.5 Euro'dan açılış yapan da var 5.5 Euro'dan da. Ya da direkt taksinin tipine bakın. Başka bazı ülkelerde de olduğu gibi lüks olanlar daha pahalı, eski modeller daha uygun. Mesela burada gri renkliler ucuz gibi algıladım ben:) Hava iyiyse ve gideceğiniz yer uzak değilse de yürüyün derim. Yollar yürümeye müsait, eski ya da yeni tüm binalar seyredilmeye layık ve şoförler kesin surette yayalara saygılı. Avrupa ülkelerinde yola adımını attığın an, gelen araba varsa durur ve sana yol verir. Bunu biliyoruz. Ancak İspanya, Almanya ve İtalya'da bazen böyle yapılmadığına şahit oldum. Tallinn'e gelince... Siz yine de temkinli olun tabii ama yayalara bu kadar saygılı ve kurallara uyan şoförlere başka hiçbir yerde rastlamadığımı rahatlıkla söyleyebilirim. Biz Türkiye'den alışkınız tedirgin olmaya. İlk başta tereddütte kalıp belki şoförleri de rahatsız etmiş olabiliriz ama sonra epeyi alıştık bu duruma. Hatta öyle alıştık ki İstanbul'da ilk gün dışarı çıkınca korktum arabaları düşünmeden kendimi caddelere atarım diye.

    
    
    Yemyeşil bir şehir Tallinn. Çok sayıda park mevcut. Kendi semtimin gri havasından sonra o parklarda vakit geçirmek, tüm yaz ziyadesiyle daralmış ruhumu rahatlatmak bana nasıl iyi geldi anlatamam.

    
    Geçmişi eskilere dayanan her kent gibi ( bir parantez açayım ve ülkede ilk yerleşimin 11.000 yıl önce görüldüğünü; Estonlardan M.Ö 320 yılında ilk bahseden kişinin Yunan coğrafyacı Pytheas olduğunu belirteyim) burada da Old Town denen ve Ortaçağ görünümünü koruyan tarihi bir merkez mevcut. Old Town bölgesi daracık sokaklardan oluşmuyor bu kez. Surlar içindeki tarihi merkezin geniş sokaklarında rahatlıkla geziyor ve önünden geçtiğin ya da içerisine girdiğin her binada, bu topraklarda hakimiyet kurmuş Danimarka, Almanya, Polonya, Rusya gibi ülkelerin izlerini sürüyorsun.

    Evet tüm bu ülkeler uzun bir zaman skalası içerisinde kendilerine düşen noktada işgal etmişler Estonya'yı. 2.Dünya Savaşı sırasında Naziler de cabası. Rusya'dan çok çekmişler özellikle ve hala bir miktar çekinceleri var bu ülkeden. Halihazırda nüfusun %25'ini oluşturan Ruslar'ı pek sevdikleri söylenemez. Görünen bir durum yok fakat özel konuşmalarda bunun böyle olduğunu anlıyorsun rahatlıkla. Sosyo-ekonomik ve kültürel olarak da çok fark var aralarında. Ruslar daha çok hizmet sektörü gibi işlerle uğraşıyorlar ve sokaklarda rastladığımız kafası güzel arkadaşlar, biraz hırpani kılıklılar, İngilizcesi az olanlar genelde bu milletten. Estonlar bunun tam tersi. Rusya'dan kopmaları çok yeni. Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında bağımsızlıklarını kazanmalarına rağmen ikinci savaşı başladığında tekrar Ruslar tarafından işgal ediliyorlar, arada bir süre Nazi'lerin zulmüne uğruyorlar, savaşın bitiminden 80'lerin sonuna kadar tekrar Ruslar... 80'lerin sonunda Rusya'da rejimin zayıflamasıyla Estonya'da bağımsızlık hareketleri başlıyor. Yalnız bu hareketler tam da kendilerine yakışır bir şekilde "şarkı söyleyerek" gerçekleşiyor. Evet şarkı söyleyerek... Binlerce kişi meydanlarda toplanarak Estonya Cumhuriyeti'nin tekrar kurulması için şarkılar söylüyorlar. Bu naif, şiddetten uzak çabaları sonuçsuz kalmıyor neyse ki ve 1991 yılında kazanıyorlar bağımsızlıklarını. Şarkı Devrimi'nin devamı olarak bugün Tallinn'de her sene Şarkı ve Dans Festivali düzenleniyor. Bu festival UNESCO'nun 
Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'de yer alan hoş bir etkinlik.

    Tallinn'de geçmişin izleri ne kadar belirginse modernizm de bir o kadar belirgin. Şehrin modern kısımlarındaki yeni binaların mimari görünümleri tam da kuzey ülkelerinin tasarım yeteneğine uygun cinsten. Günümüz yapılarından çok beğendiklerim oldu ancak bunları layığıyla fotoğraflayamadım, bir başka sefere bu işi özellikle yapacağım. Bu aşamada şehrin modern yüzüne örnek olarak Rotermanni bölgesini verebilirim. Tallinn'e seyahat etmeyi düşünenlere ünlü markaların ve hoş kafelerin bulunduğu Rotermanni'ye bir göz atmalarını öneririm.

    

    Şehirde uzun bir süre geçireceğimiz için otelde konaklamayı tercih etmedik. Airbnb'den ev kiraladık. Tatil günlerinde Orhun da bizimle kalsın istedik. Ev sahibimiz Hendrik, master öğrencisi bir gençti. Estonların uyanığıyla tanışmış olduk. Kiralamadan önce evin üniversiteye uzaklığını öğrenmek için mesaj yolladım kendisine. Ondan sonra kibarca peşimizi bırakmadı. Doktor işlerimiz olduğu için yolculuktan bir gün öncesine kadar olayı netleştiremiyecektik. Geliyor musunuz? Ayırayım mı? diye sorması bitmeyince anlattım durumu. Dedim "Hendrik bak doktor randevumuz var, ameliyat atlattık, seni de bağlamayalım":) "Tamamdır, doktordan çıkınca haber verin" dedi. Neyse her şey olumlu gitti de "geliyoruz" dedim, sevindi genç. Airbnb puanı epeyi yüksek bir arkadaş olduğu için boş vermedik biz de, merkeze biraz uzak ama hadi bunu tutalım dedik. Ev annesininmiş. Kendileri de iki üst katta oturuyorlardı. 

Sokağımız

     Sessiz sakin bir sokakta, kullanışlı bir daireydi. Elalemin evinde kalınca bir geriliyorsun tabii. Nasıl çiçek gibi baktım anlatamam. Ekstra temizlik malzemesi alıp daha da temiz bıraktım evi:) Türklerin arkasından kötü konuşsunlar istemezdim doğrusu:) Dönecekken anahtarı verince kontrol ediyor tabii ev sahibi. Derlemişim toplamışım, mum etmişim. Çocuk bir girdi içeri "Oooo!" yaptı, mutlu oldu. Bize "temiz arkadaşlar" falan:) Artık millet nasıl bırakıyorsa daireleri.  Airbnb sitesinde de bize teşekkür etmiş "evime çok iyi baktılar, çok hoş insanlar" vs. yazmış. Dedik "o sizin hoşluğunuz". Özelden de mesaj atmış "yine gelirseniz arayın size daha uygun fiyat veririm" diye. Estonların uyanığı dedim ya:)
(Çocuğa bir de İstanbul baskılı defter götürmüştük hediye olarak. Türküz oğlum biz!:) )

Yaşasın internet! Yaşasın memleketten uzak kalmamak:)

    Tallinn'de ilk birkaç günümüz Orhun'un rahatsızlığıyla, yurt odasını yerleştirme ve resmi işlerle geçti. Her şey düzene girdikten sonra başladık gezmeye. Her yeri tamamlamasak da güzel gezdik. Zaman problemi olmadığı için sallana sallana şehri keşfetmek harikaydı. Müzelere girdik, parklarda oturduk, çok hoş kafelerde yemekler yedik, ballı bira ve kahveler içtik. Bunların hepsini daha sonra anlatacağım. Küçük bir şehir ama gezilecek görülecek çok fazla şeyi var. Bir de festivallere denk gelirsen yaşadın. Genellikle ülkemizden Baltık turlarıyla gidildiği zaman uğranılan bir şehir burası. Zannediyorum 1 gece kalıp Finlandiya'ya geçiliyor. 

Kumu Art Museum

   Bana kalırsa Tallinn için 1 gece az. Orada olduğumuz ilk hafta içerisinde Türk turiste rastlamadık. İkinci hafta bizim bayram tatilimize denk geldiği için Türkler bastı şehri. Onlar da dediğim gibi Old Town civarı takılıp ertesi günü Finlandiya'ya geçecek turistlerdi. Bence ayrıca gidip görün derim Tallinn'i. İsterseniz Finlandiya'ya geçip oradan dönebilirsiniz Türkiye'ye. Helsinki feribotla 1,5 saatlik bir mesafede. İsterseniz Riga'dan, Stockholm'den ya da St.Petersburg'tan da dönebilirsiniz. Estonya'yı çevreleyen ülkeler bunlar. Umarım biz bu 3 sene içerisinde hepsini tek tek gerçekleştiririz.

    
    Şimdi oğlumla bir Eston icadı olan Skype aracılığıyla konuşuyoruz:) Evet tam bir reklam gibi oldu ama öyle. Skype'la gurur duyuyorlar. İkinci Dünya Savaşı sırasında Rusya'nın bilişim merkezi olduğu söylenen Estonya teknolojide oldukça ileri. Her yerde ücretsiz internet erişimi var ve takdir edersiniz ki bir turist için şahane bir şey bu. Yalnız ne ilginçtir kendileri bizim gibi devamlı internete bağlanmış olarak ellerinde telefonla gezmiyorlar. Otobüslerde çok az sayıda genç telefonuyla ilgileniyordu. 
Genç demişken... O kadar yaşlı insanlar hayatın içindeler ki... 80 yaşından az olmadığına emin olduğum yaşlı kadınlar -evet genelde kadınlar- alışverişte, gezmede. 65 civarı kadın şoförler tramvay kullanıyorlar, müzelerde yine bu yaş civarı teyzeler çalışıyor. Bir de toplu taşıma araçlarında oturmuyorlar ki şaştım kaldım. Genç, yaşlı geneli oturmuyor zaten. E benim de canıma minnet. Onların yerine oturdum bol bol:) 

    Orada olduğumuz süre boyunca şansımıza hava çok güzeldi. Malum kuzey ülkesi, artık serinlemeye başlamış. Güneşiyle karşıladı bizi Tallinn, çok iyi misafir etti. 
Şimdilik burada kesmeli. Girizgah olacaktı uzadı yine. Yemesi, içmesi, müzesi, ulaşımı, hediyelikleri vb. turistik ne varsa gelecek yazılarda efendim...



İlgili yazılar: Tallinn'den Merhaba!
                     Estonya, Talinn ve Diğer Şeyler
                Tallinn'de Neler Tattım?